Xabzeyi algılayabilecek düzeye ulaşmamış kişilere, xabzenin açıklanması zordur.

Xabze o derece eskidir ki, insanoğlunun evrenin gerçeklerini düşünmeye başlaması ile birlikte, Tanrı inancının tek Tanrı düşüncesine dönüşmesinden itibaren xabzenin de kullanılmaya başlandığı söylenebilir.

Xabze Nasıl Ortaya Çıkmıştır?:

Xabze öğretimi, insanoğlunu yüceltecek her türlü yaklaşım ve düşünceyi suçlayanlara karşı mücadele etmiş ve bu ikilemin bir sonucu olarak ortaya çıkmıştır.

Çünkü bazı din adamları, tarih boyunca Tanrı’nın sözlerini istedikleri gibi yorumlamışlar ve Tanrı korkusu duygusundan yararlanarak insanları kendi arzuları doğrultusunda yönetmişlerdir. Müslüman, Hıristiyan ve Abhazya'da, eski inançların devamı olan, ormanlara saygı duyma inancı devam etmektedir. Ama bununla beraber, Çerkeslerin xabzeye olan ilgileri de öteden beri dikkatleri üzerine çeken bir husustur.

Belirli bir sınıfa ulaşmış kişiler o sınıfta aldığı bilgileri alt sınıflara ve topluluk dışındaki kişilere aktarmışlardır. Başka bir deyişle xabze öğretileri hiçbir zaman sır olmamıştır. Xabze eğitimi ve öğretimi önce aile, daha sonrada alanda verilmeye devam etmiştir.

Xabze – İnanç Karşılaştırması:

Xabze öğretileri belirli bir hiyerarşik gözetim ve denetimde gerçekleşmekte, çeşitli semboller, mitler (kutsal öyküler) ve efsanelerden yararlanmaktadır. Xabze, bu yüce ülküsünü insanlığın inşası olarak tanımlamaktadır. “Xabze kutsal olana ‘derin’ bir bakıştır.” Belli topluluğa ait bir din değildir. Zaten kutsal olan ile ilgilenen her öğreti din olmak zorunda değildir. Xabze öğretilerine ve inancına göre iyi bir insan olabilmek için, her şeyden önce Tanrı’nın varlığına, evrenin ondan oluştuğuna ve her varlıkta ondan bir “öz” olduğuna inanmak gerekir. Açıkça anlaşılabilmektedir ki xabzenin asıl amacı, Tanrı tarafından yaratılan, fakat yaradılıştan mükemmel olmayan, insanın dünya üzerinde sürdürdüğü yaşamın sonucunda erginleşerek yeniden Tanrı’ya dönmesidir.

Çerkeslik – Tasavvuf Karşılaştırması:

Her ne kadar Xabze bir öğreti ise de xabzeyi tasavvuf ile karıştırmamak gerekir.
Tasavvuf duygu ve sezgiye dayalı bir inanç yoludur. Akıl ve deney dışında, “gerçeğe duygu ve sezgi ile ulaşma çabasıdır”. Tasavvufi kişi dünyadan elini eteğini çekmiş, tasasız yaşam süren, düzen ve denetimin dışında yaşayan disiplinsiz bir kişidir.

Oysa xabze kişiye ruhsal bir etki aşılar. Daha sonra bu etki üzerine öğretisini kurmaya çalışır. Bunu da belirli bir hiyerarşi ve disiplin ile uygular. Xabze topluluk yapısındadır.
Topluluk yapısı kişiye iki taraflı bir sorumluluk yükler. Bir taraftan kişisel olarak kendi erginleşmesini sağlamak, diğer taraftan kolektif olarak başkalarının erginleşmesine yardımcı olmak.

Yukarıda belirttiğimiz gibi İnsanlar kendilerini geliştirirken, diğer taraftan topluluğun diğer bireyleri de onlardan yararlanmış olurlar. Herkes çekinmeden görüş ve düşüncelerini açıklayabilir. Yine bu duygular sayesinde kişi, ileride kendini ve başkalarını olgunlaştıracak uygun ortam ve davranışları bulacaktır. Xabze yaşam sisteminde her saygı içeren ritüelin temsil ettiği kavram, uzun tarihsel bir sürecin ürünüdür. İşte toplumun kültür yapısından bireyin yaşamına uzanan xabze eğitim süreci budur.

Bu Makale 5148 Kez Okundu.